VAR – zmiany w przepisach!
Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) przestał obowiązywać. Ta zapowiadana już wcześniej i wielokrotnie przesuwana w czasie zmiana weszła w życie z dniem 1 maja 2016 roku. Prawo to został zastąpione przez przepisy Wet Dereguliering Beoordeling Arbeidsrelatie (DBA).
Zarówno w holenderskim prawie podatkowym (het fiscale recht) jak i w prawie o zabezpieczeniu socjalnym
(het socialezekerheidsrecht) odróżnia się pojęcia niezależnego przedsiębiorcy oraz pracownika.
Ocena, czy dana osoba jest przedsiębiorcą, czy też pracownikiem, odbywa się na podstawie obowiązujących przepisów prawa oraz orzecznictwa sądowego. Od oceny tej zależy, czy dana osoba zostanie skonfrontowana z obowiązkiem opłacania podatków od wynagrodzenia ( de loonheffingen ) i pracowniczych składek ubezpieczeniowych
(de werknemersverzekeringen). Ocena ta ma także wpływ na to, czy dana osoba będzie mogła w swoim rozliczeniu podatkowym skorzystać ze zniżki w podatku dzięki obowiązujących w Holandii odliczeń od dochodu dla przedsiębiorców.
Z wyżej wymienionych powodów tak ważne było dla zleceniodawcy, aby podejmujący z nim współpracę podwykonawca posiadał odpowiednią deklarację VAR.
Czym był VAR?
VAR był zaświadczeniem wydawanym przez Belastingdienst na wniosek zainteresowanego. Aby uzyskać VAR, należało wypełnić formularz, w którym to pytano m.in. o rodzaj prowadzonej działalności, przewidywane obroty firmy, ilość zleceniodawców. Pytania dotyczyły także kwestii promocji firmy, inwestycji oraz prowadzenia administracji.
Na podstawie udzielonych odpowiedzi Belastingdienst wydawał zaświadczenie od tym, jaki jest status wnioskodawcy.
W przypadku firmy jednoosobowej możliwe były 3 opcje. Przedsiębiorca mógł uzyskać VAR Loon, VAR ROW (Resultaat
uit Overige Werkzaamheden) lub też VAR WUO (Winst uit onderneming), czyli zysk z firmy. Tylko to ostatnie zaświadczenie było akceptowane przez zleceniodawców przy podejmowaniu współpracy z firmą jednoosobową. VAR WUO zwalniał mianowicie zleceniodawcę z obowiązku opłacania za podwykonawcę podatków od wynagrodzenia i składek ubezpieczeniowych. Tak więc mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której dokument wydany na podstawie oceny przewidywanej sytuacji dawał zabezpieczenie zleceniodawcy. Często jednak sytuacja opisywana we wniosku o VAR odbiegała od późniejszego stanu faktycznego. Innym zastrzeżeniem co do VAR-u było to, iż był on ochroną tylko dla zleceniodawcy. Zleceniobiorca był tej ochrony pozbawiony.
Nowe przepisy
Od 1 maja 2016 obowiązywać zaczynają przepisy Wet Dereguliering Beoordeling Arbeidsrelatie (w skrócie DBA).
Od tego momentu zleceniodawcy ponosić będą większe ryzyko. To zleceniodawca podejmując współpracę z podwykonawcą będzie musiał ocenić, czy przy danym zleceniu może być mowa o stosunku pracy, czy też nie.
Podwykonawca musi, tak jak dotychczas, sam ocenić, czy spełnia warunki bycia samodzielnym przedsiębiorcą, czy też nie. Zmiany przepisów pozwoliły jednak na rozłożenie ryzyka ewentualnych obciążeń podatkowych oraz kar między podwykonawcę a zleceniodawcę. Tak jak dotychczas, Belastingdienst może kontrolować faktyczne okoliczności. Na tej podstawie osoba, która uznawała się za przedsiębiorcę, lecz nie spełniła warunków, aby zostać uznaną jako przedsiębiorca przez Belastingdiens, stracić może prawo do odliczeń dla firm.
Aby ograniczyć ryzyko związane ze współpracą ze zleceniobiorcami, warto przy każdym zleceniu dokonać oceny, czy ma się do czynienia ze stosunkiem pracy. Ocena taka może często prowadzić do jednoznacznego wniosku, iż podwykonawca jest samodzielnym przedsiębiorcą. W przypadkach niejednoznacznych warto jednak aby strony dokonały uzgodnień na temat zasad współpracy i spisały ze sobą kontrakt.
Przy ocenie relacji miedzy zleceniodawcą a zleceniobiorcą należy zwrócić uwagę na aspekty takie jak zakres samodzielności w wykonywaniu danego zlecenia, odpowiedzialność za popełnione błędy czy struktura wynagrodzenia za zlecenie.
Spisując umowę o współpracy skorzystać można ze wzorów umów, zaakceptowanych i opublikowanych przez Belastingdienst. Można także przygotować własną umowę, należy przy tym pamiętać, że tylko umowy zaakceptowane przez Belastingdienst dają wymienione wcześniej zabezpieczenie.
Należy także pamiętać, że samo podpisanie kontraktu nie stanowi jeszcze pełnego zabezpieczenia dla zleceniodawcy. Ważne jest, aby współpraca przebiegała faktycznie według zapisów kontraktu. Umowy ważne są pięć lat.
Podkreślić należy, że nowe przepisy mają na celu określenie, czy w danym przypadku mowa jest o stosunku pracy, czy też nie. Jeżeli dana osoba nie zostanie uznana jako pracownik, nie oznacza to jeszcze, że zostanie przez Belastingdienst uznana jako przedsiębiorca.
Przedsiębiorcy mają czas na uregulowanie kwestii związanych z nowymi kontraktami. Według zapowiedzi, do 1 maja 2017 Belastingdienst będzie mniej rygorystyczny w tym zakresie. Należy jednak wykazać, że czyni się starania aby kwestie związane z nowymi przepisami zostały uregulowane. Aby uniknąć problemów, warto nie zwlekać i pomyśleć o tym jak najszybciej.
Dariusz Kurek
Dariusz Kurek Biuro Rachunkowe www.kurek.nl
